سرچشمه های باور، «چهل و چهار چشمه» تاجیکستان‎

در شهرک بیشکِنت ناحیۀ «شهرتوس» در جنوب تاجیکستان محلی هست با نام رازآمیر «چهل و چهار چشمه». این منطقه در امتداد مرز با دو کشور ازبکستان و افغانستان واقع است و از شهر دوشنبه ۸۰ کیلومتر فاصله دارد. «شهر توس» در هر فصل سال گرم‌تر از دیگر نقاط تاجیکستان است و در فصل تابستان دمای هوا تا به ۴۵ درجۀ سانتیگراد می‌رسد. حضور در کنار این چشمۀ مصفا در روزهای گرم لطف خاصی دارد.

موقعیت چشمه‌ در قلب بیابانی خشک باعث شده که در بارۀ پیدایش آن روایت‌های افسانه‌گونۀ فراوانی نقل می شود. بیشتر روایت‌ها با نام حضرت علی (ع) گره خورده‌اند.‌ چهل و چهار شاخۀ خرد و بزرگ این چشمه‌ از سینۀ یک تپه می‌جوشد و مردم محلی به خاصیت درمانی آن باور دارند.

باورهای مردم همچنین شامل حال جانوران این محل می‌شود. بطور مثال می‌گویند که ماهیان و مارهای «چهل و چهار چشمه» با هم بگونه ای مسالمت آمیز زیست کرده و هرگز به یکدیگر زیان نمی‌رسانند. اما مهم‌ترین چیزی که به مهمانان تازه‌وارد توصیه می‌شود، پرهیز از خوردن ماهی این محل است. چراکه مشهور است تا کنون هیچ کس را یارای حیات پس از اطعام از ماهیان این چشمه نبوده. مقامات محلی بهداشت پس از پژوهشی مفصل دریافتند که در ترکیب گوشت این ماهی‌ها آب نقره موجود است و در صورت پختن یا سرخ کردن ماهی، آن آب نقره به زهر کشنده تبدیل می‌شود. در نتیجه ماهی‌های چهل و چهارچشمه از آتش ماهی‌تابه‌ها در امان مانده‌اند و باوری در میان مردم روستاهای اطراف رایج است که ماهی‌های این محل از سربازان لشکر علی‌اند.

رمز و راز چهل و چهار چشمه و باشندگان آب‌هایش به این منطقه حالت تقدس و تبرک داده‌است. مردم محلی و حتی محل‌های دوردست، اگر به عارضه‌ای گرفتار شوند، در آب چهل و چهارچشمه غسل می‌کنند و جالب این جاست که در بیشتر موارد با اخلاصی که به خاصیت طبی این آب‌ها دارند، درمان می‌یابند. به ویژه آنانی که مشکل بینایی دارند، با ایمان و اخلاص با آب این چشمه، چشم‌هایشان را می‌شویند، تا شاید آب مبارک معجزه‌ای به عمل آورد.

از آب چهل و چهار چشمه برای تفأل(تفعل) هم استفاده می‌شود. باورمندان نیتی می‌کنند و دست در آب می‌اندازند و بی‌درنگ تعدادی سنگ ریز آن را بیرون می‌آورند. اگر شمار سنگ‌ها جفت باشد، آرزوی آنها برآورده می‌شود، و اگر فرد، ناکام خواهند شد. شاید به بیان دیگر بتوان چنین گفت که: حرمت این چشمه پیش مردم محلی ضامن پاکیزگی آب آن است.http://sheardoost.ir/Default3.aspx?id=560

فیلم و اطلاعات بیشتر