مشخصه های آب در فرهنگ ایرانی و تاثیر آن بر شکل گیری فضای زیست

مقاله 10، دوره 29، شماره 32، زمستان 1382  اصل مقاله (1160 K)

نویسندگان

دکتر محمد نقی زاده*

چکیده

ظاهرا بسیاری از مشکلات محیط زیستی از کمبودها – آلودگی ها و تخریب ها ناشی از استفاده بی رویه انسان از منابع طبیعی و بی توجهی به پیامدهای مختلف صنعتی و اقتصادی است که البته نظر کاملا نادرستی نیز به نظر نمی رسد – ولی ریشه اصلی معضلات را در حذف توجه به معنویت – در بی توجهی به معنای طبیعت و عناصر آن که در فرهنگ ها تعریف شده اند می باید جست و جو نمود . تفکر کمیت گرای دوران معاصر همچنان که معماری – ساختمان و شهر را در یک ماشین می پندارد – طبیعت را نیز به مثابه ماشینی قلمداد مینماید که حداکثر بهره کشی اقتصادی از آن مد نظر می باشد . برای پژوهش در فرضیه تاثیر ارتقا و احیای فرهنگ معنوی بر حفاظت از محیط زیست و عناصر طبیعی – ( فرهنگ ایرانی ) ( آب ) و ( ایران زمین ) ( به عنوان مصادیق ( فرهنگ )(عناصر طبیعی ) و مکان مورد نظر این وجیزه ) انتخاب شده اند . نگرش مکانیکی به عالم هستی سبب می شود تا آب نیز ( همچون قطعه ای از ماشین هستی ) صرفا برای ادامه حرکت فیزیکی و مادی مد نظر قرار گیرد . این در حالی است که با توجه به ساحت های متعدد حیات انسان و اهمیت دو ساحت معنوی و روانی او – حتی اشیا بیجان نیز واجد معنایی می باشند که آگاهی به آن حین تماس با طبیعت می تواند ضمن غنا بخشیدن به زندگی معنوی انسان – در زمینه های کمی و مادی و مادی نیز او رایاری و هدایت کند . مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا به مبانی موضوعات مرتبط با آب در فرهنگ ایرانی پرداخته و ضمن بیان اجمالی از نقش آن در تلطیف محیط زندگی ایرانیان – راههای امکان بهره گیری از تجارب گذشتگان را معرفی نماید . تا در کنار استفاده از فواید مادی آب و رفع تنگناهای موجود زمینه معنادار شدن زندگی را نیز فراهم آورد .

کلیدواژگان

آب؛ ایران؛ شهر؛ فرهنگ؛ محیط زیست؛ معماری